Władza rodzicielska co to takiego?
Władza rodzicielska to zespół obowiązków i praw, jakie posiadają rodzice wobec swoich dzieci. Władza rodzicielska powstaje w momencie narodzin dziecka i trwa do momentu w którym osiągnie ono pełnoletniość. Przysługuje obu rodzicom. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym rodzice winni opiekować się swoim dzieckiem dbać o jego rozwój fizyczny i psychiczny. Jak również wprowadzać go w dorosłość przekazując zgodnie z jego umiejętnościami i możliwościami wiedzę, która pozwoli mu być samodzielnym.
Zakres władzy rodzicielskiej
Władza rodzicielska obejmuje swoim zakresem wszelkie czynności związane ze sprawami dziecka, jak zarządzanie jego majątkiem, opiekę nad nim oraz jego reprezentację.
Wszelkie ważne decyzje powinny być konsultowane z dzieckiem o ile pozwala na to jego rozwój fizyczny i umysłowy, a także rozwój emocjonalny, zdrowie i dojrzałość dziecka wszystko to w ramach zdrowego rozsądku.
Nadrzędną zasadą władzy rodzicielskiej jest dbanie o dobro dziecka i zachowanie interesu społecznego podczas jego wychowywania.
W przypadku, gdy władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom to każde z nich z osobna uprawnione jest do jej wykonywania. W ważnych jednak sprawach powinni wspólnie decydować i podejmować kluczowe decyzje w przeciwny razie w przypadku braku porozumienia decyzję za nich może podjąć sąd opiekuńczy.
Reprezentacja dziecka.
Rodzice sprawują władze rodzicielską nad dziećmi jako ustawowi przedstawiciele dzieci. O ile władzę rodzicielską sprawuje oboje rodziców to każdy z nich może samodzielnie decydować o czynnościach dziecka. Jednak od tej zasady są pewne wyjątki. Gdy żadne z rodziców nie będzie mogło reprezentować dziecka, a mianowicie gdy dochodzi do czynności prawnych miedzy dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską bądź przy czynnościach prawnych między jednym z rodziców bądź jego małżonkiem.
W skrajnej sytuacji, gdy żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostając pod ich władzą rodzicielską ich rolę przejmuje kurator powołany przez sąd opiekuńczy.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej
W życiu często się zdarza że władza rodzicielska zostaje ograniczona do jednego z rodziców dzieje się tak najczęściej w dwóch przypadkach.
Pierwszy gdy następuje rozłączenie rodziców (rozwód, separacja, śmierć jednego z rodziców). Drugi to zagrożenia życia dziecka jednak w obu przypadkach ograniczenie władzy rodzicielskiej musi nastąpić w wyniku orzeczenia sądu.
Rozłączenie rodziców.
W wyniku rozłączenia rodziców przez rozwód, separację sąd może ograniczyć władzę rodzicielską drugiemu z rodziców do określonych działań związanych z dzieckiem. Zakres praw i ograniczeń szczegółowo opisuje sąd w wydanym orzeczeniu.
W przypadku zgodnych działań rodziców sąd może pozostawić podczas rozwodu czy separacji władzę rodzicielską dla obojga rodziców. O ile uzgodnili tzw. plan wychowawczy czyli zakres ich obowiązków w stosunku do dziecka tj. sprawowania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów rodzicielskich.
Zagrożenie dobra dziecka.
W przypadku, gdy dobro dziecka jest zagrożone, czyli ze strony rodziców istnieje ryzyko naruszenia interesów osobistych i majątkowych dziecka sąd może wydać zarządzenie ograniczające prawa rodziców w zakresie władzy rodzicielskiej.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Do takiej sytuacji może dojść w przypadku, gdy rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej bądź w sposób rażący ją nadużywają lub z jakichś innych przyczyn (choroba, kalectwo itp.) władza ta nie może być sprawowana przez rodziców. Sąd orzeka o pozbawieniu władzy rodzicielskiej, o ile wcześniejsze zalecenia sądu nie skutkują i nie przyniosły poprawy w sytuacji dziecka. Pozbawienie władzy rodzicielskie jest najbardziej rygorystyczną ingerencją państwa w sferę władzy rodzicielskiej i stosowane jest w wyjątkowych sytuacjach.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej lub jej zawieszenie może być również orzeczone w wyniku rozwodu bądź separacji. Jednakże sąd opiekuńczy bacząc na dobro dziecka może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i jej wykonywaniu.